Mısır Patlatıcısı ve Tiyatroda "Anlatabilmek"

Facebook'da şunu paylaştım:

"Mısır patlatıcısı sordum. 'Pahalı diye getirmiyorum' dedi. '30-40 lira' dedim. 'Ben o malı satmıyorum.Benim sattığım 150 lira' (Marka verdi) Üstüne baktım baştan ayağa çakma giyinmiş. Bir şey demedim güldüm çıktım."

Arkadaşlarımdan yorumlar geldi. Başka bir marka ürün, ocak üzerinde tencerede patlatma, saçtan yapılmış geleneksel patlatma aleti kullanma gibi değişik öneriler yapıldı. Hepsi çok iyiniyetli önerilerdi ve ben hepsini denemiştim, hatta hâlâ kullanıyordum. Mısır patlatma benim hobilerimden biri olduğu için yaklaşık 30 yıl önce ilk yurt dışına çıktığımda ilk gördüğüm elektrikli mısır patlatma makinesini satın almıştım. İstanbul'daki evde de başka bir elektrikli âlet var.

Benim vurgulamak istediğim satıcı kadının, baştan ayağa çakma markalar içinde olmasına rağmen "ben ucuz mal satmam" cakası idi. Yorumlara baktığımda bunun ulaşmadığını gördüm ve tiyatrosever yanım, üzerinde düşünmeye zorladı beni. Yorum yazanların hepsini yakından tanıyordum, gerek sosyal gerekse entelektüel düzeyleri benimle eşit hatta  benden ileri diyebileceğim kişilerdi.  Hepsi aynı şekilde yorum yazmıştı. Demek ki hata bende idi, ben anlatamamıştım. Tiyatroda da böyle olmaz mı? Sahneye konan bir oyun seyirciler tarafından farklı farklı algılanır. Bazen hiç düşünmediğiniz bir ayrıntı seyirci üzerinde iz bırakır. Bazen vurgulamak istediğiniz şey farkedilmez. Beğenen olur beğenmeyen olur. 

 Düşündüm. Nasıl yazmış olsam düşüncemi tam olarak anlatabilirdim acaba?
"Üstüne ucuz  pazar malı giysiler giymiş  olan satıcı kadın, ben ucuz mısır patlatıcısı istediğimde 'ben ucuz mal satmam' dedi."

Bu yeterli mi olurdu? Yoksa şunu da eklese miydim?
"Üstüne ucuz mal alıyor ama ucuz mal satmıyor."

Konuyu biraz genişlettim. Aynı ülkede aynı olaylara farklı pencerelerden bakmıyor muyuz? Aynı şeyi farklı şekillerde anlamıyor muyuz? Bunu "kullananlarak" aramızı bozanlar yok mu? Var, elbette var. Parça parça oluşumuz bu yüzden değil mi?

Mısır patlatıcısından nereye geldim? Ben tiyatroya bu noktadan bir mesaj ileterek yazımı bitireyim. Tiyatro ortak anlatım/anlama platformu kurabilmek için bir araçtır aynı zamanda. Tiyatrodan korkmanın temelinde bu da var. Bu tiyatroya büyük bir görev vermiyor mu? "Anlatma" üzerine çok düşünmek gerek.


Melih Anık      

Yorumlar

Yorum Gönder

Bu blogdaki popüler yayınlar

Atatürk ve Muhsin Ertuğrul ve de '.....çü'ler

Resim
Atatürk'ün bir oyun seyretmek üzere geleceğini(1927'den sonra bir tarih) haber alan Muhsin Ertuğrul'un Atatürk'ün gecikmesini(dört dakika) dikkate almayarak   oyunu tam saatinde başlattığı, Atatürk'ün 'Ya öyle mi Muhsin Ertuğrul ile   görüşürüz ' dediği, salon dışında birinci perdenin bitmesini   beklediği, ikinci perdeyi seyrettiği, oyun sonunda da Muhsin Ertuğrul'u bu davranışından dolayı tebrik ettiği Neyyire Neyir'den dinlenmiş bir anı olarak anlatılır. Verilmek istenen mesaj çok açıktır. Atatürk bile olsan perde seni beklemez. Tiyatro zamanında başlar ve ciddi bir iştir. Atatürk, kurduğu Cumhuriyet'in emekleme dönemlerinde önemli kurumlardan biri olarak sanatı desteklediğini büyük bir tevazu ile göstermektedir. Zira onun için önemli olan Türkiye Cumhuriyeti'nin geleceğidir. Ama gözden kaçan bir hususu da not edelim. O gece Muhsin Ertuğrul ikinci perdeyi oynayacaklarını sanan oyunculara 'baştan alıyoruz' demiştir.
Devamı

Haldun Taner’in "Keşanlı Ali"si

Haldun Taner 1977 yılında yazdığı “İmaj Üzerine “başlıklı yazıda şunları söyler: “Keşanlı Ali’ye Sineklidağ halkı destansal bir kişilik giydirmişti. O da işine gelen bu destansı kişiliğe takılıp başa geçiyor, tabansız bir adam olmasına karşın destanı yalan komamak için Manyak Cafer’in meydan okuyuşuna karşı silahsız çıkıp destanı gerçekleştiriyordu. Lütfen Dokunmayın’da tarihin resmi görüşüne göre Prut’ta yurduna ihanet ettiği damgası yiyen Baltacı Mehmet Paşa’nın eylemi üç ayrı ve birbirine çelişkili yorum seçeneği içinde inceleniyor ve bu tartışma şu cümle ile noktalanıyordu: -Baltacı şimdi mezarından çıkıp gelse de bizim ona yakıştırdığımız kişilikleri dinleseydi kahkahalarla gülerdi. Çünkü o tam olarak bunların hiç biri değildi. Ama işin tuhafı kendinin sandığı Baltacı da değildi. Gerçek Baltacı’yı hiç birimiz bilemeyeceğiz.” (“Çok Güzelsin Gitme Dur” sayfa 43 “İmaj Üzerine” isimli yazı (1977)Bilgi Yayınları) Keşanlı Ali, Haldun Taner’e göre “tabansız, korkak” biridir. “İşine geld
Devamı

Türk Tiyatrosu’nun Meseleleri

Ülkemizde mesele yerine sorun demek daha yaygın. Sorun ile meselenin aynı olduğu düşünülüyor sanırım. Mesele konu, sorun problem. Meselenin illa ki sorun olması gerekmiyor. Mesele sorularak karşılığı istenen şey. Mesele’nin kökü sual. Suali soru yapınca mesele de sorun olmuş. Bu yazı Türk Tiyatrosu’nu ilgilendiren konularla ilgili ‘sual’leri soracak. Okuyana yeni sualler   sordurursa mutlu olurum.
Devamı